Szara pleśń – jak rozpoznać i czym zwalczyć? Objawy, zapobieganie i zwalczanie

2025-01-12

Szara pleśń to choroba grzybowa wielu roślin, wywoływana przez grzyb Botrytis cinerea (gronowiec szary) należący do grupy workowców. Jest jedną z najbardziej popularnych i najgroźniejszych chorób pojawiająca się na roślinach uprawnych oraz ozdobnych (pod osłonami i w polu, a nawet w przechowalniach). Szybko się rozprzestrzenia atakując zdrowe rośliny, dlatego ważny jest czas reakcji w zwalczaniu grzyba. Jeśli zostaną zauważone pierwsze objawy, należy natychmiast powstrzymać postępującą infekcję.

Jakie rośliny narażone są na atak szarej pleśni?

Szara pleśń atakuje setki gatunków roślin zarówno jadalnych, jak i ozdobnych. Występuje we wszystkich strefach klimatycznych, a rozwojowi sprzyja wysoka temperatura i wilgotność, dlatego też na infekcje narażone są szczególnie uprawy pod osłonami (w szklarniach i tunelach foliowych). Rośliny narażone na atak szarej pleśni obejmują:

owoce: szczególnie jagody (truskawki, maliny, jeżyny), winogrona, a także jabłka i gruszki (zwłaszcza w czasie przechowywania);
warzywa: rzodkiewki, pomidory, fasola, papryka, sałata, brokuły i inne warzywa liściaste;
rośliny ozdobne: dalie, róże, goździki, cyklameny;
zioła: estragon, majeranek, bazylia, mięta;
trawy.

Szara pleśń atakuje rośliny w różnych fazach rozwojowych i różne ich części: owoce, liście, kwiaty, pąki, pędy. Istnieją rośliny, które są najbardziej narażone na szarą pleśń. Są to: truskawki, maliny, pomidory, papryka, sałata, fasola, porzeczki, róże, dalie.

Objawy występowania szarej pleśni

Na wczesnym etapie pojawiają się wodniste plamy niewielkich rozmiarów. Z czasem plamy te zaczynają się powiększać i zmieniać kolor na brunatny. Następnie pojawia się charakterystyczny szary nalot, który po dotknięciu zaczyna pylić. Jest to oznaka, którą można najłatwiej dostrzec, ale jednocześnie ostatni objaw choroby. Najczęściej szara pleśń atakuje w okresie owocowania, podczas ciepłej i wilgotnej pogody. Grzyb występuje na liściach, pędach, pąkach, kwiatach i owocach, rozwija się bardzo szybko. Często choroba przechodzi wszystkie etapy w ciągu kilku dni.

Konsekwencje szarej pleśni

Brak odpowiedniej reakcji lub opóźnione działanie w celu zapobiegania rozwojowi choroby prowadzą do gnicia roślin, opadania liści oraz kwiatów, a także zmiany koloru roślin na szarobrunatny. Kolejnym etapem jest całkowite obumarcie rośliny. Owoce dotknięte szarą pleśnią nie nadają się do konsumpcji, co prowadzi do mniejszego plonu lub całkowitego braku.

Jak zapobiec szarej pleśni?

Szara pleśń rozprzestrzenia się przez zarodniki konidialne przenoszone przez wiatr, wodę oraz przez bezpośredni kontakt rośliny zarażonej ze zdrową. Potrafi pozostawać w zarażonej roślinie i w glebie do czasu, aż pojawią się sprzyjające warunki do zainfekowania. Może także zimować w zamierających częściach roślin, aby zaatakować w następnym sezonie. Dlatego warto jest wygrabiać i usuwać zeszłoroczne chwasty, liście i resztki ściółki. Grzyb może przetrwać na narzędziach i opakowaniach, warto więc je regularnie dezynfekować. Nie należy sadzić roślin w nadmiernym zagęszczeniu, ponieważ ułatwia to rozprzestrzenianie choroby. W przypadku podlewania warto kierować wodę bezpośrednio na ziemię i nie zraszać nadziemnych organów roślin. Nie należy nadmiernie nawozić azotem, ponieważ prowadzi to do bujnego wzrostu części zielonych, co skutkuje zagęszczeniem roślin. Zaleca się również zachowanie płodozmianu. W przypadku szklarni i tuneli foliowych warto jest wietrzyć takie konstrukcje, by umożliwić cyrkulację powietrza i uniknąć przegrzania roślin. Warto jest systematycznie obserwować rośliny i usuwać zainfekowane liście i inne części roślin oraz stosować środki grzybobójcze przeznaczone do zwalczania szarej pleśni.

Środki ochrony roślin zwalczające szarą pleśń

Jeśli mimo zapobiegania wystąpiła infekcja, warto rozważyć bardziej zdecydowane działania. W takiej sytuacji najskuteczniejsze będą preparaty ochrony roślin działające przeciwgrzybiczo.

Amistar 250 SC