Jak rozpoznać niedobór i nadmiar azotu w roślinach?
Azot jest jednym z najważniejszych makroskładników niezbędnych do życia roślin, odgrywający kluczową rolę w wielu procesach biologicznych. Jest niezbędny do syntezy aminokwasów, które są podstawowymi składnikami białek. Jest również ważny dla budowy DNA i RNA, które są niezbędne do przechowywania i przekazywania informacji genetycznej oraz do syntezy białek. Azot jest składnikiem chlorofilu – zielonego barwnika, który umożliwia fotosyntezę i uczestniczy w różnych reakcjach metabolicznych, w tym w produkcji energii i syntezie związków organicznych. Warunkuje prawidłowe przyrosty zielonych części nadziemnych (pędów, liści, łodyg) i rozwój systemu korzeniowego. Odpowiednia podaż tego pierwiastka wydłuża wegetację roślin oraz wpływa na prawidłowe przyswajanie potasu, fosforu i makroelementów.
W środowisku istnieją różne formy azotu, jednak nie wszystkie z nich są od razu przyswajane przez rośliny. Aby roślina mogła je pobrać, niektóre muszą przejść przemiany z jednej formy do drugiej.
Azot organiczny – jest formą niedostępną bezpośrednio dla roślin. Występuje m.in. w resztkach pożniwnych, które przy udziale mikroorganizmów ulegają mineralizacji. Następnie podczas amonifikacji organiczny azot przekształca się w formę przyswajalną.
Azot azotanowy – jest formą łatwo przyswajalną, znacznie szybciej pobieraną przez rośliny niż amonowa. Zaleca się stosowanie jej w okresie intensywnego wzrostu roślin. Doskonale wpływa na pobieranie innych pierwiastków, np. wapnia, magnezu czy potasu. Idealnie nadaje się do nawożenia pogłównego, niestety nie zaleca się do nawożenia przedsiewnego, gdyż ogranicza rozwój systemu korzeniowego. Jest formą łatwo wymywalną z gleby i słabiej pobieraną przez rośliny podczas niskich temperatur.
Azot amonowy – to forma bardzo dobrze pobierana przez rośliny, nawet w niskich temperaturach, zalecana do stosowania przedsiewnego. Jest dobrze zatrzymywana w glebie, a także równomiernie i wolno pobierana przez rośliny.
Azot amidowy – jest formą niedostępną bezpośrednio dla roślin, najwolniej działającą. Aby mogła być pobierana, musi ulec przemianie do formy amonowej, a następnie do azotanowej. Występuje głównie w moczniku. Jest formą szczególnie polecaną w uprawie ziemniaka i kukurydzy.
Jak rozpoznać niedobór azotu?
Najbardziej charakterystyczną oznaką niedoboru azotu jest wyblakły, jasnozielony kolor liści i łodyg. Dzieje się tak, dlatego że chlorofil – zielony barwnik ulatnia się z liści. Zmiana koloru rozpoczyna się od starszych liści, które wydzielają azot i przenoszą go do młodych liści i rosnących pąków. Następnie część nadziemna rośliny przestaje rosnąć oraz dochodzi do zatrzymania rozrostu bryły korzeniowej. W sytuacji dużych braków azotu może dojść do zżółknięcia liści i słabo wykształconych, zbyt szybko dojrzałych i niewielkich owoców. Jednakże w niektórych roślinach, jak np. kapusta, liście zmieniają kolor na fioletowy. Rośliny odznaczające się niedoborem azotu są bardziej podatne na choroby.
Przyczyny niedoboru azotu
Niedobór azotu może mieć kilka przyczyn. Pierwszym z nich jest nadmiar w glebie lub podłożu takich pierwiastków, jak potas cynk i mangan. Brak azotu może być spowodowany również nadmiarem chlorków, niewłaściwym funkcjonowaniem systemu korzeniowego spowodowanym uszkodzeniami i chorobami oraz zbyt kwaśnym odczynem pH gleby.
Jak uzupełnić niedobory azotu?
Stosując podstawowe nawożenie nawozami azotowymi zmniejszana jest szansa na niedobory tego pierwiastka. Należy pamiętać, że takie czynniki, jak temperatura, pH gleby czy ilość wilgoci mają duży wpływ na niedobory. Jeśli zostanie zauważony którykolwiek z wyżej wymienionych objawów niedoboru, bardzo dobrym rozwiązaniem jest nawożenie odżywkami o dużej zawartości azotu.
Jak rozpoznać nadmiar azotu?
Mimo, że azot jest jednym z najważniejszych pierwiastków decydujących o prawidłowym wzroście i rozwoju roślin, to jego nadmiar może być szkodliwy. Zbyt duże dawki azotu są często stosowane w celu zwiększenia plonów upraw, ale rzeczywisty wzrost wydajności roślin jest ograniczony. Po przekroczeniu progu optymalnego zaopatrzenia roślin w azot, zbyt duże dawki mogą spowodować spadek jakości i ilości plonu.
Nadmiar azotu objawia się nienaturalnym, ciemnozielonym, intensywnym kolorem roślin i nadmiernie bujnym wzrostem liści. Takie rośliny są bardziej narażone na uszkodzenia spowodowane przez grad, deszcz czy wiatr, ponieważ w ich tkankach zwiększa się zawartość wody, a tym samym zmniejsza odporność mechaniczna. Rośliny przenawożone azotem łatwo wylegają, co skutkuje ich większą podatnością na ataki szkodników i patogenów chorobotwórczych. To z kolei może prowadzić do częściowej utraty plonów. Stopień strat będzie zależał od momentu, w którym rośliny zaczną się wylegać. Nadmiar azotu powoduje również, że roślina dłużej pozostaje w fazie wzrostu, co skutkuje późniejszym dojrzewaniem owoców.
N Turgor
VitaStar +36
FoliQ Azotowy